Gzuar Diten e Veres!

Ah sa kujtime te bukura kam nga kjo feste! 

Ne Elbasan pergatitjet per Diten e Veres fillonin qysh prej fillimvitit me rezervimin dhe/ose blerjen e miellit te misrit dhe telynit (gjalpit).

Per perftimin e majes se miellit te misrit duhej nje sasi e ekzagjeruar mielli, pasi maja duhet te kishte imtesine e miellit te grurit, prandaj edhe sitat e ballakumeve dhe revanise ishin te veçanta, madje ato beheshin me çorapet e holla te grave.
Ndersa gjalpi porositej tek fshataret. Gjalpi i fshatit Polis, qe per mua eshte gjalpi me arome me sublime ne bote, eshte i preferuari i amvisave te Elbasanit dhe me i pershtatshmi per ballakumet per aromen e mrekullueshme qe ka. 
Javen qe paraprin Diten e Veres, qyteti vinte arome sheqeri e telyni ...(Oh ç'eshte parfumi Chanel 5 para kesaj arome?!?) 
Ate jave fillonte edhe gara se kush do te beje ballakumen apo revanine me te mire ne rrethin e te njohurve. 
Rituali i pergatitjes se ballakumeve zbatohej me perpikmeri dhe  rolin e Chef-it e merrte gruaja me e madhe e familjes, dmth gjyshja, e cila ndihmohej nga meshkujt e familjes gjate perzierjes se brumit, pasi qe sheqeri te shkrihej ne gjalp duhej plot 1 ore perzierje. 
Tepsite me ballakume, pasi u ishin bere te gjitha bestytnite e rastit, qe te mos i merrnin ne nazar :), çoheshin ne furre, ku edhe u vihej nje note e pare nga furrepjekesi. 
Ne Naten te Dites se Veres, pra sonte ne darke, grate elbasanase pergatisnin hiset, te cilat jane pjata te mbushura me ballakume, revani, palafiku, arra, veze te ziera, mandarina dhe portokalle prej bahçeve te Elbasanit, qe te nesermen ne sabah (mengjes) shkembehen mes familjareve apo miqve te familjes.

Po me date 14, njerezit te veshur me rroba te reja e te bukura - gjyshja ime tregonte qe dikur vishnin kostume popullore - niseshin per piknik me batanijet poshte sqetulles e mishin e pjekur neper trajse bezeje.

Ah sa lezet kishin ato piknike ne Byshek, Gjinar, Labinot, ku elbasanasit te ulur perqark gotes se rakise e mezeve kendonin kendet e Isuf Myzyrit ndersa tufat me zymbyla e karakafte mbaheshin me nonchalance nga grate elbasanase.

Ne 15 vjeçarin e fundit me ka rastisur ta festoje vetem nje here Diten e Veres. E fatkeqesisht konstatova qe kjo feste po humbet domethenien e saj. Klasat politike e kane instrumentalizuar per te popularizuar liderit e rradhes dhe padrejtesisht i kane hequr Elbasanit te vetmen feste tipike te tij. Feste, e cila fale ruajtjes me xhelozi te tradites nga elbasanasit, fare mire mund te reklamizohej si atraksion turistik per shqiptaret dhe te huajt. Mund te ishte nje shtyse per rimekembjen e turizimit e rrjedhimisht rimekembjen ekonomike te Elbasanit. 

Por siç e dini, prej shume vitesh te gjitha festimet u shperngulen ne Tirane. Traditat shumeshekullore te kesaj feste u lane menjane dhe u zevendesuan me rite moderne, kenget e Isuf Myzyrit i lane vend rap-it, turbfolkut a ku ta di une.... 
Madje edhe ballakumja ndryshoi zanoren tipike te Elbasanit per te marret "o" tironse....

Sot po ju jap receten e ballakumeve, por duhet te theksoje qe, mgjthse ne dukje e thjeshte, rezulton te jete nje recete shume e veshtire qe kerkon eksperience e durim. Perberesit duhet te jene te fresket. Gjalpi duhet te jete i verdhe dhe me arome. Nese keni mundesi pergatitini ne ene bakri te pakallajisur dhe piqini ballakumet ne furre druri. 

Ballakume 
Perberesit:
1 kg sheqer 
8 kokrra veze fshatari 
500 gr gjalp
afro 1 kg maje miell misri 
gjysem levozhge veze finje 


Pergatitja:
tresim gjalpin ne nje ene dhe bejme proven e gishtit. Kur gishti  duron temp., ath gjalpi eshte gati.
Gjalpin e rrahim me sheqerin (absolutisht jo sheqer pluhur i gatshem pasi permban niseshte!), per afro nje ore me luge druri ose tel kuzhine derisa sheqeri te shkrihet plotesisht dhe masa te zbardhet.

Me pas i shtojme vezet. Per çdo 5 minuta nga nje kokerr veze, pa ndaluar perzierjen.  
I hedhim finjen.
Ne fund shtojme pak e nga pak miellin e misrit dhe e perziejme masen me dore.
Momenti delikat!
Masa nuk duhet te jete shume e bute por as shume e ngjeshur. Syri i nje eksperte di ta dalloje masen e duhur, por jo te gjitha jemi eksperte...prandaj per ne jo-ekspertet, keshillohet te behen prova para ndarjes se mases ne tepsi. 
Vendosim fillimisht nje grusht te vogel mase ne tepsi dhe e pjekim. Nese hapet dhe nuk formon ne siperfaqe ato çarjet tipike te ballakumes do te thote qe masa ka nevoje per miell.

Ballakumet nuk kane nevoje per forme, madje ato kapen me pellemben e dores dhe hidhen ne nje tepsi te lyer me gjalp. 
Gjate pjekjes ato e marrin vete formen e tyre.
Pjekja behet ne 150°C. Kohen e sakte nuk mund ta them, pasi ajo percaktohet nga faktore te ndryshem siç mund te jete psh. edhe trashesia e tepsise. E rendesishme eshte te mos marrin nje ngjyre te erret. Ballakumet i nxjerrim nga tepsia kur jane akoma te ngrohta (jo te nxehta).
Duke folur mbreme me tim ate, mesova nje hile te re ne lidhje me ballakumet. Sipas tij nese ballakumet nuk shkeputen menjehere nga tepsia, eshte mire te lihen te ftohen plotesisht e pastaj te vendosen mbi zjarr te ulet per pak sekonda. 

P.S.: per ato qe jetojne ne Itali maja e miellit te misrit gjindet edhe ne supermarkata. Quhet "fioretto di mais" e "crema di mais".



Kenga qe shoqeron kete post ka qene nje nga kenget e preferuara te gjyshit tim....prandaj ia dedikoj atij dhe pershendes te gjithe elbasanasit. Gzuar!